We hebben allemaal onze eigen combinatie van karaktereigenschappen en persoonlijkheidstrekken. Dit maakt ieder mens uniek. Maar wat zorgt er voor dat iemand een persoonlijkheidsstoornis ontwikkelt?
Karaktereigenschappen
Karaktereigenschappen zijn aangeboren eigenschappen die tijdens je leven weinig veranderen. Iemands karakter, ook wel temperament genoemd, bestaat uit de mate waarin diegene gericht is op:
- de buitenwereld
extravert – introvert - op de ander
vriendelijk – egocentrisch - op orde
zorgvuldig – chaotisch - het nieuwe
open – behoudend - op emoties
gevoelig – vlak
Persoonlijkheid en basisbehoeften
Jouw persoonlijkheid is gevormd in je jeugd, wanneer de volgende basisbehoeften vervuld zijn:
- veiligheid
- verbondenheid
- zelfstandigheid (autonomie)
- kennis en vaardigheden (competenties)
- een identiteitsgevoel
- realistische grenzen
- zelfexpressie
- spontaniteit en spel
Ieder mens heeft de bovenstaande basisbehoeften nodig. Afhankelijk van ons karakter of temperament zullen sommige basisbehoeften – ook tijdens een normale opvoeding – in het gedrang komen. Een extravert, open en chaotisch kind, loopt vaker tegen grenzen aan. Zo iemand zal in de klas bijvoorbeeld eerder straf krijgen. Het risico bestaat dan dat zijn of haar behoefte aan zelfstandigheid in het gedrang komt. Om deze behoefte alsnog te vervullen, ontwikkel je bepaald gedrag. Je gaat je bijvoorbeeld extreem aanpassen. Dit is dan een persoonlijkheidstrek geworden.
Dit zijn persoonlijkheidstrekken die zich tijdens je levensloop zich vormen op basis van ervaringen.
Scheefgroei in de persoonlijkheidsontwikkeling
Als je opgroeit in een omgeving waarin een of meer basisbehoeften flink geschonden zijn, kan het zijn dat je een persoonlijkheidsstoornis ontwikkelt. Je basisbehoeften zijn dan onvoldoende of niet vervuld. Dit betekent dat je extremer gedrag laat zien in een poging om de basisbehoeften alsnog te vervullen. Je spreekt dan van een scheefgroei in de persoonlijkheidsontwikkeling.
In het filmpje hieronder zie je hoe een persoonlijkheidsstoornis ontstaat en hoe een behandeling eruitziet.
