“Het is niet altijd nodig om in de behandelsfeer te blijven, het is ook mogelijk je te richten op het buurtsysteem en op ondersteuning vanuit de buurt zelf. Heb er vertrouwen in dat dat kan!” Dit is het vertrekpunt waarmee van Elske Janssen, ontwikkelaar sociale basis bij WIJEindhoven, met veel passie en enthousiasme haar werk vanuit de aanpak “Buurt in Bloei” invulling geeft.
“In 2011 werd in het rapport “Eindhoven de sociaalste” een veranderende aanpak voorgesteld waarbij burgers gezien worden vanuit hun eigen kracht en de kracht die burgers gezamenlijk hebben. De Eindhovense gemeenteraad besloot om deze verandering vorm en inhoud te geven door middel van een nieuwe stichting: WIJeindhoven. In 2016 gaf toenmalig wethouder Lenie Scholten WIJeindhoven de opdracht een plan te ontwikkelen om de sociale basis van de stad te verstevigen. Dit leidde tot het ontstaan van de aanpak genaamd Buurt in Bloei” (Sociale cohesie in Eindhoven versterkt door Buurt in Bloei? | Whise). Momenteel zijn er ongeveer 30 medewerkers van WIJeindhoven verbinders in Eindhoven die hier uitvoering aan geven. Zij zijn verdeeld over 8 wijkteams van de stad.
Volwaardige behandeling in de eigen omgeving
De b- en sggz-behandelingen op het platform Welshop worden aangeboden door verschillende ggz-aanbieders uit het hele land. Lees meer
Doordat de ondersteuning volledig online is, speelt afstand geen enkele rol. Het zijn volwaardige behandelingen met als belangrijkste verschil tot de reguliere ggz, dat de patiënt thuis in een vertrouwde omgeving, én op het tijdstip dat hem of haar het beste uitkomt aan de slag gaat met zijn/haar problematiek.
Het doel van Buurt in Bloei is het realiseren van een wijk waar het fijn wonen is, waar burgers en organisaties goed samenwerken en waar mensen oog hebben voor elkaar. De kernactiviteit om dit doel te realiseren is het leggen van verbindingen op basis van talent, om netwerken in de buurt te bouwen en te versterken. Doelgroep van buurt in bloei zijn in principe alle inwoners van alle leeftijden en achtergronden van de stad Eindhoven, van 0-100
In deze aanpak staan vier uitgangspunten centraal:
1) Iedereen heeft talent
2) Buurt heeft het. (Dus het is van belang daar gebruik van maken)
3) Alles is in beweging. (Niet perse vasthouden aan hoe het was maar ontwikkelingsgericht denken en denken in mogelijkheden)
4) Iedereen mag en kan meedoen.
Wat Buurt in Bloei onderscheidt van andere programma’s en aanpakken is dat het op zoek gaat naar de talenten van de inwoners, deze stimuleert en die talenten het vertrekpunt maakt van haar activiteiten.
Eigenlijk focust het initiatief zich op beide missies. Dit door het vergroten van sociale cohesie, en daarmee de opbouw van individuele veerkracht. Door al deze schakels met elkaar te verbinden, vergroot WIJeindhoven de veerkracht van inwoners en de sociale cohesie in de buurten. Hierdoor zijn mensen beter in staat zichzelf te redden en zijn ze minder snel aangewezen op specialistische hulp. Zo blijft de zorg, nu en later, betaalbaar en toegankelijk voor mensen die het nodig hebben.
Het initiatief versterkt vanuit de uitgangspunten die ook in het denken vanuit Positieve Gezondheid verweven zitten.
WIJeindhoven werkt met de aanpak Buurt in Bloei op twee manieren aan sterke, veerkrachtige buurten.
Ten eerste ondersteunen de medewerkers van WIJeindhoven, Verbinders genaamd, inwoners bij het ontdekken van hun talenten. Via individuele gesprekken of de Kom tot Bloei-trainingen. Ook kijken ze waar inwoners deze talenten kunnen ontwikkelen en inzetten. Bijvoorbeeld door aan te sluiten bij een inwonersnetwerk, naar dagbesteding te gaan, scholing te gaan volgen of vrijwilligerswerk te gaan doen.
Daarnaast bouwt WIJeindhoven aan actieve buurtnetwerken. Elke wijk in Eindhoven heeft een vast team Verbinders. Daardoor kennen zij de wijken en buurten goed. Als maatschappelijke wegwijzers verbinden ze inwoners, verenigingen, stichtingen en bedrijven met elkaar. Bijvoorbeeld door een match te maken met een Ontwikkelplaats: organisaties en initiatieven, waar inwoners aan de slag kunnen met hun talent.
Samen met bewoners en organisaties zetten de Verbinders van WIJeindhoven de buurt in bloei.
Bij de buurtbenadering gebruiken we o.a. de Buurtkijker bij de wijkanalyse. We gebruiken ook onze buurtbus of bakfiets met mobiel terras om in gesprek te komen met buurtbewoners.
Op basis van de contacten die de wijkverbinder gelegd heeft formeert hij of zij vervolgens een een kernteam van projectdragers en betrokken vrijwilligers. Het ideaal is om met minimaal vijf “actieve” wijkbewoners samen te starten. Het kernteam wordt vervolgens door de wijkverbinder gecoacht om op steeds meer zelfstandige basis projecten te starten en uit te voeren. Het type projecten en activiteiten dat wordt geïnitieerd varieert per wijk. In een buurt waarin bv dementie een rol speelt, of GGZ, of jeugdproblematiek worden verschillende daar op gerichte projecten opgezet. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de inzet van professionals met die specifieke expertise van Wij Eindhoven. Zij kunnen de problematieken helpen signaleren, herkennen en bespreekbaar maken.
Bij het project buurt in bloei zijn naast WIJeindhoven ook de wijkagent, een gebiedscoördinator, de huisartsenpraktijken/POH en woonconsulenten vast betrokken.
Daarnaast zijn ook onderwijsinstellingen, maatschappelijk betrokken bedrijven, de buurtvereniging, de kerk, de moskee en Vitalis Archipel betrokken
Ook maakt Buurt in Bloei onderdeel uit van SIZO; het Samenwerkingsverband van Informele ZorgOrganisaties. Hier maken de VHD, Humanitas, Stichting Present, MEE, GGD steunpunt mantelzorg en het zelfhulpnetwerk ook onderdeel van uit.
Er is een aantal Kritische Prestatie-Indicatoren (KPI’s) vastgesteld voor buurt in bloei:
voor de buurtbenadering: het opbouwen van inwonersnetwerken
Voor de individuele Matches: 1000 matches tussen inwoners onderling, tussen inwoners en ontwikkelplaatsen en tussen ontwikkelplaatsen onderling.
Het resultaat van buurt in bloei is dat er een grote diversiteit aan initiatieven, activiteiten en matches plaats vindt in de deelnemende wijken. Voorbeelden zijn: fietsles aan allochtone buurtbewoners, het organiseren van een buurt bbq, een Halloween tocht, de sinterklaasoptocht, coronahulp, het verstrekken van voedselpakketten, het organiseren van de financiële APK voor en door ouderen.
Ook zijn er mooie matches tussen buurtbewoners onderling ontstaan in de vorm van bijvoorbeeld dementiemaatje, wandelmaatje, samen boodschappen doen, financiën, computerlessen en taallessen en opvoedingsvragen.
De kracht van de interventie zit in de wederkerigheid (Social Return on Investment) en in de nabijheid en verbondenheid in netwerken van inwoners en organisaties. Het uitgangspunt is echt “De buurt heeft het”. Dit geldt niet alleen voor de inwoners, maar ook voor de deelnemende organisaties. Ook zij willen maatschappelijk betrokken zijn en zichzelf zichtbaar maken.
Een andere kracht van de interventie is de focus op talent en op wat wel kan. Daarmee kan je veel beter werken aan beter welbevinden voor eenieder. We merken dat als mensen ervaren dat ze met hun eigen talenten iets kunnen betekenen voor een ander dan geeft hen dat een goed gevoel.
Tot slot is een succesfactor de verbinder. Deze persoon dient echt als aanjager van alle activiteiten in de buurt en is altijd op de achtergrond aanwezig.
Er zijn veel organisaties bij deze aanpak betrokken en die samenwerking is niet altijd even vanzelfsprekend. Een aandachtspunt is de betrokkenheid van (grote) bedrijven in het project en het verschil in verwachtingen naar elkaar tussen bedrijven en sociale basisorganisaties. Het is belangrijk dat we oog houden voor de twee snelheden waarmee we hier te maken hebben.
Een andere valkuil is dat we mogelijk onbewust voor sommige wijkbewoners de lat hoog leggen als we ze aanspreken op talent. Voor hen is het een enorme stap om daar actie op te ondernemen.
Een ander voorbeeld van een valkuil is een wijkverbinder die tijdens contacten met wijkbewoners hele mooie verbindingen had gelegd. Het resultaat was dat er een stuk of 30 wijkbewoners zich hadden aangemeld, en dan vooral om iets te betekenen voor andere buurtbewoners. De uitdaging was dat er op dat moment (nog) geen ondersteuningsvragen bij ons in beeld waren. Het blijkt vaak gemakkelijker om hulp aan te bieden dan om die te vragen. We moeten oog houden voor een laagdrempelige manier om ook die ondersteuningsvragen in beeld te krijgen.
Hoe kunnen we het beste zorgen voor een goede landingsbaan voor mensen die (langdurig) intramuraal GGZ woonde en terugkeren in de buurt. En hoe kunnen we studenten(huizen) meer bij de wijk betrekken?
Contactpersoon: Elske Janssen, elskejanssen@wijeindhoven.nl
Buurt in Bloei | WIJeindhoven
Video De kracht zit in de buurt
Video Mensenwerk van Studio040 over Buurt in Bloei
