Een grote groep van professionals, bestuurders en ouderen(vertegenwoordigers) is bij elkaar gekomen om gezamenlijk de grootste knelpunten in de zorg en ondersteuning aan zelfstandig wonende ouderen en hun mantelzorgers in kaart te brengen. Een van die knelpunten bleek het niet-tijdig gebruik maken van de juiste ondersteuning te zijn. In veel buurten en gemeenten bleken zowel professionals als ouderen zelf weinig overzicht te hebben over het lokale ondersteuningsaanbod. Ook een systematisch overzicht over het eigen zorg- en ondersteuningsnetwerk ontbrak. Dit was de reden voor de ontwikkeling van de ‘Morgen gezond weer op kaart’.
Knelpunten in beeld
De grote griepepidemie in 2018 zorgde voor grote drukte in de zorg in onder andere de regio Zuidoost-Brabant. Hierdoor ontstond het besef dat er oplossingen gerealiseerd moesten worden om het fijn en veilig wonen van, met name ouderen, veilig te stellen in Brabant. Diverse organisaties sloegen hun handen ineen. Dit heeft vorm gekregen in het programma Precies. In dit programma zijn zogenaamde klantreizen ontwikkeld en op basis van die klantreizen zijn een aantal knelpunten geformuleerd. De missie van het programma Precies is het samenwerken aan projecten met als doel de gevonden knelpunten in de zorg aan te pakken.
Morgen weer gezond op de kaart
Een belangrijk knelpunt wat naar voren kwam was dat het tijdig ondersteunen van mensen. Voor zowel inwoners, mantelzorgers als professionals bleek het vaak onduidelijke welke organisaties nog meer actief waren in hun buurt en wat hun zorg- en ondersteuningsaanbod was. Dit maakte dat er weinig doorverwijzingen plaats vonden en dat organisaties het gesprek met elkaar beperkt of niet aangingen. Om dit beter op elkaar aan te laten sluiten werd, als onderdeel van Precies, ‘Morgen gezond weer op de kaart’ ontwikkeld.
Op dit moment wordt de kaart bij 65+ers ingezet. De deelnemende wijken en gemeenten hebben echter de wens uitgesproken om te verkennen of de doelgroep niet breder kan en zo de kaart ook aan te bieden aan bijvoorbeeld mensen met een GGZ problematiek.
Het doel van de kaart kan kort worden geformuleerd als “kunnen blijven doen wat belangrijk voor je is’’. De morgen gezond weer op kaart brengt alle informatie over het eigen zorg- en ondersteuningsnetwerk van een oudere overzichtelijk bij elkaar. Dat gebeurt vanuit het gedachtengoed van “positieve gezondheid”. Een vrijwilliger of een professional gaat aan de hand van de kaart met iemand in gesprek over wat belangrijk voor hem of haar is en waar hulp bij nodig is. Hiermee wordt inzicht gekregen in waar iemand zijn of haar voor bed uit komt. De kaart is een hulpmiddel om burgers, mantelzorgers en professionals snel inzicht te geven in de vele toegankelijke ondersteuningsmogelijkheden in de omgeving van de burger. De kaart is bedoeld voor situaties waarin preventief gewerkt kan worden. Het geeft een gestructureerd overzicht van betrokken buren, vrijwilligers en zorgverleners.
Hierdoor bieden we overzicht, zodat betrokkenen van elkaar weten wat ieders inbreng is en dat men elkaar in acute situaties snel weet te vinden.
Met de kaart:
staat het (in)formele netwerk van een ouderen in één overzicht bij elkaar
is er een snel inzicht in het lokale ondersteuningsaanbod
kan voor tijdige ondersteuning van mensen gezorgd worden
kan de samenwerking tussen lokale partijen worden versterkt
De morgen gezond weer op kaart is een universeel te gebruiken format, die vervolgens per wijk/regio wordt ingekleurd door de regionaal betrokken partijen. De kracht is dat het hopelijk een antwoord is op de wildgroei aan verschillende appjes, kaartjes en andersoortige vormen waarin dit soort overzichten op dit moment gegoten worden.
Door vroegtijdig na te denken over het vormgeven van zorg- en ondersteuning op maat is de hoop en verwachting dat dat bijdraagt aan de juiste zorg op de juiste plek en aan een betere ervaren gezondheid van burgers.
De kaart ondersteunt burgers en professionals in de richting van preventief denken. Welk element uit de regiovisie wordt aangedaan hangt per persoon, wijk en regio af.
De kaart is slechts een middel om iets anders te bereiken, namelijk om de samenwerking van het netwerk dat erachter zit te intensiveren.
De eerste versie van de kaart is met de gemeente Veldhoven samen ontwikkeld. Gedurende de looptijd van dit project zijn daar steeds meer organisaties bij betrokken geraakt en omarmen steeds meer gemeenten het. Ondertussen steunen alle organisaties die ook betrokken zijn bij GROZ Vitaal in Brainport het initiatief.
Het eerlijke antwoord is dat de kaart op dit moment zo op het eerste gezicht nog weinig tastbaar te maken impact heeft. Door corona hebben er gedurende de eerste periode waarin de kaart is ingezet en uitgeprobeerd bijvoorbeeld minder huisbezoeken plaatsgevonden dan we gehoopt hadden. Gelukkig trekt dat nu aan en zijn we aan het oogsten van wat vanaf de ontwikkeling van de kaart gezaaid hebben. De eerste resultaten van de opbrengsten zijn in ieder geval hoopvol.
Het is mooi om te zien dat de kaart inmiddels in meerdere betrokken gemeenten “live” is en dat we ondanks alles de mogelijkheid hebben gehad de kaart bij meer dan 500 voornamelijk ouderen te testen.
Een andere opbrengst heeft alles te maken met inzicht. In Oirschot werkte formeel en informeel bijvoorbeeld nog weinig samen. In Geldrop gold hetzelfde. Door lancering van de kaart in die gemeenten is dat op zijn minst inzichtelijk geworden en kan er gewerkt worden aan de verbetering en intensivering van die samenwerking.
Er zijn op dit moment twee belangrijke valkuilen te formuleren waar we al doende alert op zijn geworden. Ten eerste het spanningsveld tussen de ontwikkeling van een regionale tool die je lokaal toepast. Het is een uitdaging om beiden recht te doen. Daarnaast is het van groot belang de insteek van de kaart niet te zorg gericht te maken. Naast zorg moet er ook aandacht zijn voor de verschillende aspecten die het welzijn en het welbevinden van mensen kunnen vergroten.
De inhoud van de kaart kan en moet nog wat verder aangescherpt worden. Daarnaast hebben we de ambitie om een gedigitaliseerde versie van de kaart te maken. We willen er voor gaan zorgen dat op relatief korte termijn de kaart digitaal in te vullen en in te zien is door middel van een QR code. De hoop en verwachting is dat die QR code die ontwikkeld is voor deze kaart in het derde kwartaal van 2022 live gaat. Omdat we kaart met een QR code beschikbaar willen stellen moeten we komende tijd AVG technisch gaan ontdekken worden hoe de data het beste beschikbaar kunnen stellen.
Op de website van Precies de juiste zorg
Op de website van de Morgen weer gezond op kaart
Download hier de Morgen weer gezond op kaart