In 2015 kwam sportarts Hans van Kuijk in aanraking met de visie over Low Carb en insuline resistentie. Deze visie greep hem mede door zijn ervaringen bij de hartrevalidatie patiënten en met zijn eigen lichaam. Hij ging zich er verder in verdiepen en samen met Norbert van den Hurk, huisarts in Leende, kregen ze het idee om inwoners uit Leende gezonder te gaan maken vanuit gezonde en natuurlijke voeding.
Wat begon met een voorlichtingsavond in de plaatselijke horeca heeft geresulteerd in een leefstijlverandering van 35% van de inwoners en een Herenboer waar inwoners uit het dorp samen duurzaam en gezond voedsel produceren. En dit is nog maar de eerste stap als het aan Hans en Norbert ligt, want hun ambitie reikt verder en staat verwoord in het boek dat ze schreven ‘ Van Gezond Dorp naar Gezond Land’.
Meer weten? Bekijk hieronder de uitgewerkte praktijkcasus!
STAP details
- Naam project: Gezond Dorp (Leende)
- Startdatum: juni 2016
- Contactpersoon: Hans van Kuijk
In 2015 presenteerde de Rabobank een onderzoek van de gezondheidscijfers in zuidoost Brabant op het gebied van hart en vaatproblemen (oa overgewicht en medicatie voor hoge bloeddruk). Hieruit bleek dat Leende slechter scoorde dan het landelijk gemiddelde, terwijl ze wel meer bewogen dan gemiddeld. Dit in combinatie met de persoonlijke ervaring en praktijkervaring met patienten tijdens een hartrevlidatie maakte dat sportarts Hans van Kuijk zich ging verdiepen in voeding. Via inspanningsfysioloog Tim Noakes kwam Hans terecht bij de visie over Low Carb en insuline resistentie.
De gebruikelijke voedingsrichtlijnen blijken in de praktijk van de spreekkamer weinig resultaat op te leveren, ook niet bij mensen die er gemotiveerd mee werken. De lichaamssamenstelling verbetert er niet door, de bloeddruk niet, de bloedsuikerspiegel niet en de vaatgezondheid niet.
Als we door middel van voeding goede verbeteringen in de gezondheidscijfers willen bereiken dan zullen die voedingsrichtlijnen dan ook structureel anders moeten zijn dan gebruikelijk.
In eerste instantie was het idee om te beginnen met patienten die onder controle waren voor vasculaire en diabetes. Zij werden actief aangeschreven. Al snel bleek dat de kruisvereniging interesse kreeg en alle inwoners werden uitgenodigd voor een informatieavond. In plaats van de verwachtte 70 mensen kwamen er in twee bijeenkomsten bijna 700 enthousiaste inwoners uit Leende op af. Dit enthousiasme verspreidde zich verder in Leende.
Gezonder door eerlijke voeding. Natuurlijk kunnen we dit niet alleen! Leende is een hechte gemeenschap met veel initiatief. Wij hopen dan ook dat het initiatief voor Leendenaren gaat functioneren als zetje om aan de slag te gaan met hun leefstijl/voedingsstijl. Denk hierbij aan kookclubs, kookclinics, informatiebijeenkomsten met deskundigen, recepten die gedeeld worden etc.
De primaire focus ligt op het creeren van gezondheidswinst voor de inwoners. Ze fitter en energieker laten voelen.
Het model van Positieve Gezondheid en het diagram is de huisarts in opleiding later gaan gebruiken om meer stuur in hand krijgen.
Leefstijl en dan met name Gezonde Voeding stond in eerste instantie centraal, maar Hans had van Jay Wortman uit Canada geleerd dat het cruciaal is om zo snel mogelijk de leefomgeving erbij te betrekken. Naast inwoners is daarom een informatieavond georganiseerd voor de voeselomgeving en voeselketen informatieavonden. Hier kwamen veel ondernemers uit Leende op af, zoals de bakker, slager, horeca, tuinders, snackbar, enz.
We zijn begonnen met informatieavonden voor inwoners en ondernemers uit de voedselketen. Om de medewerkers uit huisartsenpraktijk te betrekken hebben we hen voorzien van informatie over de aanpak en recepten via het boek van Tim Noakes. Zij werden zo enthousiast, ervaringsdeskundige en ambassadeur.
Verder zijn we veel gaan meten via labbepalingen (insuline en glucose) en lichaamsmetingen (gewicht, buikomtreken bloeddruk).
Doordat we al in 2016 zijn gestart, was er bovendien veel media aandacht. Ook hebben we zelf een website opgezet (www.gezonddorp.nl).
Hans van Kuijk (sportarts) en huisarts Norbert van den Hurk hebben samen het initiatief genomen. Vrij snel hebben ze de huisartsenpraktijk en dietisten betrokken. Ook het Anna Ziekenhuis werd via Hans betrokken. De lokale Rabobank wilde helpen door sponsoring in natura en het inzetten van het netwerk en ondernemers en detailhandel kwamen naar de informatieavonden. Inmiddels is er ook een intensieve samenwerking met Stichting Je Leefstijl Als Medicijn. Zorgverzkeraars, gemeente en GGD wilden eerst bewijs zien.
Afgelopen 5 jaar is veel data verzameld over gewicht. Gemiddeld zijn de deelnemrs 3,5 kilo afgevallen. Ook is de buikomvang afgenomen is de medicatie voor insuline en diabetes 2 gehalveerd. Misschien nog belangrijker is dat uit onderzoek blijkt dat deelnemers zich fitter voelen meer energie hebben.
Ongeveer 35% van de inwoners vertoont 5 jaar na de start structureel ander gedrag met betrekking tot inkopen en koken.
Een belangrijke succesfactor is volgens Hans dat ze de breedte van gezondheid wel in beeld hadden, maar zijn gaan focussen op gezonde voeding. Bovendien is Leende een kleine community met een huisartsenpraktijk en de twee initiatiefnemers zijn bekende en aansprekende personen in de community. Ook het vroegtijdig en veel meten van onder andere glucose en insuline was belangrijk. Door af te wijken van protocollen en richtlijnen was er ook weerstand. Deze bedreiging ombuigen naar een kans en doorzetten.
Voeding wordt nog steeds vaak als dieet gezien, terwijl het hier gaat om een structurele leefstijl verandering. Doordat we afwijken van de richtlijnen wordt het verhaal soms bovendien verkeerd geïnterpreteerd.
Het meest trots is Hans dat er vanuit de stichting Gezond Dorp een Herenboer is opgezet waar inwoners samen duurzaam en gezond voedsel produceren.
Het meest trots is Hans dat er vanuit de stichting Gezond Dorp een Herenboer is opgezet waar inwoners samen duurzaam en gezond voedsel produceren.
De uitdaging is om resultaten zichtbaar te maken en samen dit concept op te schalen. Hiervoor wordt nu ook samengewerkt met de kennisinstituten TNO en UMC Leiden. Zou mooi zijn als ook Fontys uit onze eigen regio een onderzoek wil doen naar de effectiviteit van de aanpak.
