Echt horen wat iemand vertelt is best lastig voor veel mensen. Om goed te kunnen luisteren en je aandacht bij de ander te houden, heb je een aantal vaardigheden nodig. Zowel verbaal als non-verbaal. Luisteren klinkt zo simpel, maar dat is het niet.
Wat maakt goed luisteren moeilijk?
Er zijn allerlei zaken die ervoor kunnen zorgen dat het je niet lukt. Bijvoorbeeld:
- je dwaalt af in je eigen gedachten
- je wordt afgeleid door iets om je heen
- je bent bezig met bedenken hoe je moet reageren
- je laat de ander niet uitspreken omdat je iets wilt vertellen over jezelf
- je hebt eigenlijk geen tijd of energie om goed te luisteren
Goed luisteren is actief luisteren
Echt luisteren noemen we ‘actief luisteren’. Het is een proces waarbij je zowel verbaal als non-verbaal actief bezig bent. Actief luisteren kost dus energie!
Hoe kun je laten zien dat je actief luistert?
Non-verbaal ziet dat er zo uit:
- je draait je naar de spreker toe
- je neemt een actieve houding aan
- je maakt oogcontact; je kijkt de spreker aan
- je knikt en humt
Zo nodig je de ander uit om door te praten. Je moedigt de ander als het ware aan. ‘Ik hoor je, vertel verder.’
Verbaal ziet actief luisteren er zo uit:
- Samenvatten/herhaal in een paar woorden wat je de ander hoort zeggen
- Laat de ander uitspreken
- Stel vragen over wat de ander je verteld heeft
De timing is ook van belang. Vertelt iemand wat tegen je terwijl jij bijvoorbeeld op de pc aan het werk bent of wanneer je onder de afzuigkap staat tijdens het koken? Dan is de kans groot dat je niet in staat bent om te luisteren. Het is dan handig om aan te geven dat je op dit moment niet kunt luisteren.
Doordat ik mensen uit laat spreken en alleen maar actief luister, merk ik dat ik niet meteen met oplossingen op de proppen kom. Vaak is luisteren al genoeg! Er komt vaak helemaal geen vraag terwijl ik vaak de vraag al ‘dacht’ te horen en daarop insprong. Nu houd ik energie over én de ander voelt zich gehoord.
LSD als ezelsbruggetje
Wil je beter leren luisteren? Dan is ‘LSD’ een handig ezelsbruggetje.
Luisteren: laat de ander uitspreken
Onderbreek de ander niet in zijn verhaal. Laat de ander rustig vertellen wat hij of zij wil.
Samenvatten: herhaal in een paar woorden wat je de ander hoort zeggen. Bijvoorbeeld:
Je vertelt dat…
Ik begrijp dus dat…
Je hebt ervaren dat…
Je woorden maken duidelijk dat…
Samenvatten is best even spannend of voelt gek aan. Maar echt, de ander heeft het niet door! Sterker nog, hij of zij zal juist het gevoel hebben dat er echt geluisterd wordt.
Doorvragen: stel een vraag na de samenvatting.
Je zult merken dat er na het samenvatten vaak vanzelf een vraag achter de samenvatting komt.
Wat voorbeelden:
De samenvatting: Je bent met de trein naar Düsseldorf gegaan…
De vraag:…Hoe lang deed de trein erover?
De samenvatting: Je hebt ervaren dat het heel goed werkt om wat op de site te zetten…
De vraag: ….Hoeveel reacties heb je gekregen?
Afgeleid tijdens het luisteren?
Iedereen herkent het en het is helemaal niet erg wanneer je even afgeleid wordt tijdens een gesprek. Door dit aan te geven, geef je aan dat je wel echt geïnteresseerd bent.
‘Sorry, ik heb het laatste niet helemaal gehoord, ik werd even afgeleid. Wil je het nog eens zeggen?’
Vind je dit een leuk onderwerp? Dan is de afspeellijst Listen up van TED een aanrader.
